Enkele decennia geleden waren er maar weinig ploegen die een antwoord hadden op het topvoetbal uit Italië. De Serie A had toen een patent op voetbalglamour en -kwaliteit en was toen — met de beste spelers, de beste trainers en de luidruchtigste fans, — één van de allersterkste competities van Europa.

Een hoogtepunt wordt meestal echter gevolgd door een laagtepunt. En die wetmatigheid spaarde ook het calcio niet. Sterspelers vertrokken, tv en publiek verloren hun interesse en de competitie werd al snel bij de meest oninteressante van Europa gerangeerd en kreeg een — onterechte! — reputatie van vastgeroest, defensief voetbal. 

Gelukkig is de Serie A vandaag gestaag aan haar comeback bezig. Ondanks de erg gemediatiseerde aanwezigheid van Cristiano Ronaldo en de ietwat monotone overheersing van zijn ploeg, Juventus — die op weg is naar zijn achtste titel! —, komt er ook in de rest van het voetballende schiereiland weer leven in de brouwerij. Inter Milan is onder Paolo Conte aan zijn wedergeboorte bezig en ook enkele van ’s wereld meest gewilde spelers zoals Ciro Immobile, Lautaro Martinez en Paulo Dybala betreden er elke week de pitch.
 

Josip Ilicic has 10 goals in his last 10 Serie A games and 14 total on the season.

Atalanta signed him for €5.5m from Fiorentina.

Since then, he has stayed healthy and scored 37 league goals with 18 assists in three seasons.

The ultimate bargain. pic.twitter.com/Q6I0MH22eI

— Matteo Bonetti (@BonettiESPN) February 17, 2020

Kortom, de traditionele toppers van de Serie A zijn hun kwaliteiten aan ’t herontdekken. En toch, toch komt het meest opwindende en leukste voetbal van Atalanta. Dat zorgt ervoor dat de club uit Lombardije de successen aaneen rijgt. Zaterdag nog won La Dea met 2-1 van Roma op het Stadi Atleti Azzurri d'Italia, een overwinning waarmee de club met 6 punten verschil haar 4de plaats in de Seria A én daarbijhorend Europees ticket verstevigt.

Vorig jaar slaagde Atalanta er verrassend in om op de 3de plaats te eindigen. Zo versierde het een plaats voor de Champions League dit seizoen. Hun 3 eerste wedstrijden van de groepsfase verloren ze. Daarin gaven ze 11 doelpunten weg en maakten ze er zelf maar 2. Toch zijn ze naar de laatste 16 doorgestoten. In deze ronde nemen ze het op tegen een ‘grotere’ ploeg: Valencia. In het voetbal van vandaag is de ongeschreven wet dat kleinere clubs het van hun organisatie, rigide verdediging en tegenaanval moeten hebben als ze kans willen maken tegen een grotere, rijkere club. 

Die regel is echter niet van toepassing op Atalanta. Sinds Gasperini in 2016 de leiding overnam, heeft Atalanta het meest inventieve en vrije voetbal van Italië. Ongeacht de tegenstander, ze gaan met hun veelzijdig spel en snelheid op de flanken ongegeneerd in de aanval. Centraler op het veld wordt de bal dan weer subtieler bewogen. En laten we vooral niet vergeten dat ze clublegende en aanvoerder Alejandro “Papu” Gomez hebben, die al even behendig is al creatief.

In de eerste campagne met Gasperini aan het roer eindigde Atalanta 4de. Een grote sprong voorwaarts ten opzichte van de 13de plaats van het voorgaande seizoen. Die 4de plaats was toen goed voor een plaats in de Europa League. Een jaar later ging het iets minder goed en ging het naar een 7de plaats. Dat maakte La Dea dan weer goed door de halve finales van de Coppa Italia te halen. En vorig seizoen slaagden ze er in om als 3de te eindigen en de 2de plaats in de beker te veroveren.

Voor wie Atalanta de voorbije jaren van dichtbij heeft gevolgd, is het geen verrassing dat de mannen van Gasperini opnieuw bovenaan de tabel zitten. De enige verrassing is misschien wel dat ze momenteel niet hoger staan, want een ploeg die zo’n cijfers kan voorleggen, zou eigenlijk nu op de plaats van Juventus moeten azen.

4 – Alejandro Gómez is the only player so far to have delivered 10+ assists in each of the last four season in the top-5 European leagues. Artist. pic.twitter.com/wlLmatep6R

— OptaPaolo (@OptaPaolo) February 11, 2020

Met een totaal van 63 in 24 wedstrijden heeft Atalanta dit seizoen tot hiertoe de meeste doelpunten van de Seria A op haar naam staan. Dat zijn er 19 meer dan Juventus en 8 meer dan Lazio, dat de 2de beste aanval van de competitie heeft. De sterkste aanval van Italië? Die zit bij Atalanta als je je mag baseren op het aantal doelpunten in deze campagne, de 3-4-1-2 opstelling en talentvolle doelpuntenmakers zoals Duvan Zapata (28 goals in het totaal), Josip Ilicic (13) en Gomez (11). Van de hele Serie A hebben ze met 58.22 de beste xG (‘expected goals’) een mijlenlange voorsprong op Roma, de tweede beste, dat maar 47.54 heeft.

Op defensief vlak scoort Atalanta iets minder goed. Met de 32 goals die ze hebben weggegeven, staan ze maar op de 8ste plaats als het over verdediging gaat. Maar met een xG-against van 26.98 — alleen maar voorgegaan door Inter (24.54) and Juventus (25.17) — blijkt uit de statistieken dat ze eigenlijk vooral veel pech hebben gehad met de regelmatige tegengoals. Bovendien geeft understat.com’s Expected Points-tool Atalanta aan als het beste team van de Serie A met een score van 50.18 (t.o.v. 48.31 Inter en 44.76 voor Juventus). 

Het succes van La Dea is deels te danken aan de sterke academie die wel eens als de beste van Italië wordt beschouwd. Grote namen als Mattia Caldara, Dejan Kulusevski en Franck Kessie kwamen eruit en werden, na een passage in het team, doorverkocht. Daarnaast mag is ook de keuze voor een veteraan als Gasperini een belangrijke factor in dit verhaal. 

Kortom, Atalanta is een bijzondere case met bijzondere ingrediënten die niet overal een recept voor succes zou zijn… maar daar, in Lombardije, wél!