“Een ploeg speelt beter eerst op verplaatsing in de heenwedstrijd, om het thuis in de terugwedstrijd af te maken”. Het is een veelgehoorde uitdrukking die sportjournalisten verkondigen tijdens toernooien. Hoe logisch het ook klinkt, toch vragen we ons af of die stelling wel klopt. Universiteit Gent trok op onderzoek uit en hun resultaten geven ons belangrijke inzichten!

Het onderwerp van het thuisvoordeel in voetbal tijdens knock-outfases blijft een intrigerend discussiepunt. Er bestaat een algemene perceptie onder sommige sportjournalisten en voetbalfanaten dat een team beter eerst uit kan spelen om dan in de eigen omgeving de klus te klaren. Dit lijkt logisch door twee redenen. Enerzijds is er het gekende thuisvoordeel die de ploeg zou vooruit kunnen stuwen in de terugwedstrijd waar alles nog ‘speelbaar’ is. Daarnaast klinkt ‘eerst uit, dan thuis’ een betere optie omdat bij een gelijkspel in de dubbele confrontatie de verlengingen en strafschoppen voor eigen publiek gespeeld/getrapt worden.

Eerst uit, dan thuis: een voordeel of een mythe?

Recent onderzoek van de Universiteit van Gent toont echter aan dat dit voordeel wellicht meer mythe dan realiteit is. Hun bevindingen laten zien dat teams die eerst uit spelen niet noodzakelijkerwijs een grotere kans hebben om door te stoten naar de volgende ronde. De data toont aan dat teams die de terugwedstrijd thuis spelen slechts in 48.8% van de gevallen doorgaan, terwijl teams die thuis starten met 51.2% een licht voordeel lijken te hebben.

Verdere analyses, zelfs na correctie voor de relatieve sterkte van de teams, hebben geen significante invloed aangetoond van de volgorde van thuis- en uitwedstrijden op de kans om door te gaan. Dit ontkracht het algemene geloof en is zeker een interessant punt voor liefhebbers van sportanalyses en -weddenschappen.

Een mogelijke verklaring hiervoor is dat teams die hun terugwedstrijd thuis spelen, gedwongen kunnen worden om hogere risico’s te nemen. Als ze een ongunstige uitgangspositie willen omkeren, gaan ze mogelijk sneller in een ‘alles of niets’ opstelling gaan spelen dan hoe men zich zou opstellen buitenshuis. Deze verhoogde risicobereidheid kan een impact hebben op hun speelstijl en strategie. Dit is een belangrijk aspect om rekening mee te houden bij het analyseren of wedden op voetbalwedstrijden. Met deze informatie kan je namelijk beter de wedstrijden inschatten bij terugwedstrijden van een toernooi. Denk maar aan de Champions League, de Europa League of zelfs de Beker van België!